زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

بحرین (فرهنگ‌فقه‌مطابق‌مذهب‌اهل‌بیت)






بحرین کشوری در جنوب خلیج فارس است.


۱ - مراد از کلمه بحرین



بحرین، مجمع الجزایر و کشوری در جنوب خلیج فارس است.
[۱] دانشنامه جهان اسلام ج۲، ص۳۳۰


۲ - نگاه اجمالی



مجمع الجزایر بحرین با جمعیتی حدود یک میلیون و پنجاه هزار نفر کشوری کوچک در جنوب خلیج فارس است که حدود یک سوم از جمعیت آن غیر بحرینی هستند. این جزایر با مرکزیت شهر منامه و با مساحتی معادل کیلومتر مربع همانند سایر شیخ نشین‌های خلیج فارس در سال از استعمار انگلستان جدا شده و به استقلال دست یافت. واحد پول این کشور دینار بحرینی است.
جزایر بحرین از دیر باز به عنوان پل ارتباطی میان اروپا و خاور دور، اروپا و هند، اروپا و خلیج فارس اهمیت ویژه‌ای داشت و مرکز پر رونقی برای تجارت و تبادلات فرهنگی محسوب می‌شد.

۳ - پیشینه جغرافیایی



بحرین تا پایان عصر ساسانی در قلمرو امپراتوری ایران (که بر سراسر شبه جزیره عربستان تسلط داشت)، قرار داشت. پس از ورود اسلام به ایران نیز از زمان دیلمیان (آل بویه) به این سو بحرین جزء خاک ایران محسوب می‌شد. اگر چه در مقاطعی ابتدا زنگیان و سپس قرمطیان (اسماعیلیان) بر بحرین و برخی نواحی خلیج فارس مسلط شدند. بحرین در سال به تصرف استعمارگران پرتغالی درآمد اما در سال مجددا و این بار توسط صفویان به خاک ایران منضم شد. با کوچ قبیله «آل خلیفه» به بحرین، این جزیره در سال میلادی و در زمان کریم خان زند از ایران جدا شد و در از سوی انگلیسی‌ها اشغال شد و طی قرارداد میان انگلیسی‌ها و خاندان آل خلیفه به تحت الحمایگی انگلستان درآمد. ایران همواره در پی اعاده حاکمیت خود بر بحرین بود اما در سال و پس از مجادلات بسیار و تحت فشار اعراب و انگلستان و سازمان ملل، طی یک رای گیری به جدایی از ایران رای داد و به استقلال دست یافت.
بدین ترتیب دو تفاوت اصلی بحرین با سایر شیخ نشین‌ها این است که اولا این جزیره اگر چه مدت‌ها تحت سلطه انگلستان بود اما تا پیش از استقلال رسما جزء قلمرو خاک ایران محسوب می‌شد و ثانیا اکثریت (بیش از درصد) جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند. اگر چه اقلیت سنی قدرت مطلق را در این کشور در دست دارند.

۴ - موقعیت استراتژیک



بحرین اگر چه از نظر وسعت کوچک‌ترین کشور حوزه خلیج فارس محسوب می‌شود اما اولا دارای نقش مهمی در تبادلات تجاری و تبادلات پولی و بانکی منطقه بوده و ثانیا مرکز مهمی برای جذابیت‌های سرمایه گذاری خارجی تلقی می‌شود.
موقعیت استراتژیک بحرین با ایجاد ارتباط زمینی با خاک عربستان از طریق احداث پلی به طول کیلومتر که در سال افتتاح شد، تقویت شده است و علاوه بر آن احداث این پل نقش مهمی در ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی و توریسم ایفا کرده است.

۵ - رژیم سیاسی



ماهیت رژیم سیاسی این کشور پادشاهی مشروطه است و طبق قانون اساسی، ظاهرا نظام استقلال قوای سه گانه در این کشور وجود دارد. اما در عمل هر سه قوه زیر نظر امیر قرار دارند. امیر دارای اختیار تعیین و عزل ولیعهد، نخست وزیر، اعضای کابینه، عزل و نصب هر مقام مملکتی، مقامات عالی قضایی و نظامی و استانداران بوده و تمامی تصمیمات مهم مملکتی توسط وی انجام می‌گیرد. البته طبق قانون اساسی نمایندگان مجلس با رای مردم و برای یک دوره ی چهار ساله برگزیده می‌شوند. نظام قضایی بحرین همانند قطر، دارای دو دادگاه «مدنی» و «شرعی» است. نظام قضایی این کشور بر اساس قوانین اسلامی و حقوق قضایی انگلستان تدوین شده است.
در این کشور فعالیت احزاب سیاسی ممنوع شده است و حزب قانونی وجود ندارد. اما برخی از گروه‌های بنیادگرای شیعه و گروه‌های کمونیست و چپ به صورت مخفیانه و غیرقانونی در این کشور فعالیت می‌کنند.

۶ - سیاست خارجی



بحرین در سیاست خارجی همواره کشوری میانه رو بوده و سعی در هم زیستی مسالمت آمیز و دوری از مناقشه با همسایگان دارد. بحرین در سیاست‌های منطقه‌ای تابع شورای همکاری خلیج فارس خصوصا عربستان و در سیاست‌های بین العربی و موضوع فلسطین تابع اتحادیه عرب است. نزدیکی جغرافیایی بحرین به عربستان و نگرانی بحرین از مناقشات و رقابت‌های دو کشور قدرتمند همسایه یعنی ایران و عراق و وجود اکثریت شیعه در بحرین سبب شده است تا دولت بحرین به دامان دیگر کشور قدرتمند منطقه یعنی پادشاهی عربستان پناه برده و به آن نزدیک شود. چهارمین عاملی که سبب نزدیکی هر چه بیشتر بحرین به عربستان شده این است که برخلاف ایران پس از انقلاب اسلامی و عراق که دارای نظام جمهوری رادیکال بوده‌اند، عربستان دارای ساختار سلطنتی موروثی مشابه بحرین است.
بحرین هم چنین دارای روابط بسیار نزدیکی با قدرت‌های فرامنطقه‌ای خصوصا انگلستان و آمریکاست. به طوری که از سال میلادی به این سو مقر اصلی فرماندهی ناوگان پنجم دریایی آمریکا همواره در بحرین واقع است و در سال، بوش، رئیس جمهور آمریکا بحرین را به عنوان یکی از متحدان اصلی آمریکا در منطقه معرفی کرد.

۷ - روابط ایران و بحرین



پس از استقلال بحرین از ایران در زمان رژیم پادشاهی ایران، ایران و بحرین به تدریج روابط دیپلماتیک برقرار کردند اما وقوع انقلاب اسلامی، نگرانی شدید بحرین را برانگیخت. شیعیان بحرین در دهه میلادی تحت تاثیر معنوی انقلاب اسلامی ایران دست به اعتراضات وسیع زده و خواستار احقاق حقوق پایمال شده ی تاریخی خود و سهم خود از حاکمیت به تناسب درصد اکثریت جمعیتی خود شدند. اما دولت بحرین با حمایت کشورهای منطقه و قدرت‌های خارجی، این حرکت‌ها را به شدت سرکوب کرد و ایران را به همکاری در طرح‌های براندازی رژیم پادشاهی بحرین متهم کرد. این امر سبب تیرگی روابط دو کشور شد.
ایران و بحرین روابط دیپلماتیک خود را مجددا در سال از سر گرفتند اما به هر حال عواملی چون حمایت‌های پی در پی بحرین از ادعاهای امارات در قبال جزایر سه گانه ی ایرانی که در قالب بیانیه‌های شورای همکاری خلیج فارس انجام می‌گیرد، دادن رای ممتنع در مجامع بین المللی از جمله کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل و درخواست بحرین از شورای همکاری خلیج فارس برای صدور قطعنامه ی شدید علیه ایران، روابط دو کشور را در سطح پایین نگاه داشته است. اگر چه در سال‌های اخیر بحرین تلاش‌هایی برای تنش زدایی و ارتقاء سطح روابط خود با ایران انجام داده است.
[۲] آشنایی با کشورهای اسلامی، حسن روحانی، ص۲۲-۲۵.


۸ - کاربرد بحرین در فقه



از آن به مناسبت در باب زکات و جهاد نام برده شده است.

۸.۱ - حکم پرداخت زکات به اهل بحرین


بعض فقها بر اساس روایتی از امام هادی علیه السّلام، پرداخت خرما را در زکات فطره بر اهل بحرین واجب دانسته‌اند.
[۳] المهذب ج۱، ص۱۷۴- ۱۷۵.

دیگران آن را مستحب مى‌دانند.

۸.۲ - بررسی زمین از نظر فقهی


زمین از نظر فقهى اقسامى دارد. از آن جمله سرزمینى است که ساکنان آن با میل و رغبت- و نه جنگ- اسلام را پذیرفته‌اند، مانند بحرین. این قسم، پس از آن‌که ساکنان آن اسلام را پذیرفتند بر ملک صاحبانش باقى مى‌ماند و آنان مجاز به هر گونه تصرف در آن هستند

۹ - پانویس


 
۱. دانشنامه جهان اسلام ج۲، ص۳۳۰
۲. آشنایی با کشورهای اسلامی، حسن روحانی، ص۲۲-۲۵.
۳. المهذب ج۱، ص۱۷۴- ۱۷۵.
۴. المبسوط ج۱، ص۲۴۱.    
۵. الجامع للشرائع، ص۱۳۹.    
۶. جواهر الکلام ج۲۱، ص۱۷۵.    


۱۰ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج‌۲، ص۶۷    
نرم افزار کتابخانه جامع حج، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.


رده‌های این صفحه : کشورهای آسیا | کشورهای اسلامی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.